Dubbele bodems

Sjostakovitsj lag meer dan eens overhoop met het Sovjetregime. Het is alom bekend. Toch ontving hij in 1941 de Stalin-prijs voor zijn populaire Pianokwintet. Het moet een dubieuze eer zijn geweest. Hoe kon dit stuk zo in de smaak vallen van de machthebbers, nadat zij eerder werk hadden bestempeld als “chaos in plaats van muziek”. In de theatrale voorstelling Gevangen in de Formule gaan de musici van ensemble De Formule en regisseur Kenza Koutchoukali op zoek naar het verborgen drama in de muziek van Sjostakovitsj. Zij speuren naar dubbele bodems en vragen zich ook af hoe vrij wij werkelijk zijn om ons eigen verhaal te vertellen.

In het Rusland voor de machtsgreep van Stalin heerste meer artistieke vrijheid. In de jaren tien en twintig maakte de muziek een bloeiperiode door. Componisten namen volop de ruimte voor spannende experimenten. Een belangrijke aanjager voor de muzikale vernieuwingen was Sergei Prokofiev. In 1917, het jaar van de revolutie, voltooide hij zijn pianocyclus Visions fugitives. Daarin vertaalde hij de symbolistische gedichten van Konstantin Balmont naar muziek. De toen spraakmakende cyclus blijft ook nu nog fascineren door de ongrijpbare schoonheid.